Phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn tại Việt Nam với mục tiêu 50.000 kỹ sư bán dẫn đến năm 2030
Việt Nam đang đặt mục tiêu đào tạo và cung ứng đủ 50.000 nhân sự cho ngành công nghiệp bán dẫn vào năm 2030, một bước đi chiến lược nhằm khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Lộ trình này đang được hiện thực hóa bằng những cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ, sự đầu tư vào các trường đại học và sự hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp.
Phóng sự trên Kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today
Chương trình phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050, được xây dựng với mục tiêu đáp ứng toàn diện nhu cầu của Việt Nam về cả số lượng và chất lượng nhân sự trong mọi giai đoạn của chuỗi giá trị. Để hiện thực hóa mục tiêu cung cấp ít nhất 50.000 nhân sự chất lượng cao, ngân sách nhà nước đang được ưu tiên để thành lập và nâng cấp các phòng thí nghiệm bán dẫn tại 18 trường đại học trên cả nước.
Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (HaUI) là một trong những cơ sở giáo dục đi đầu trong nỗ lực này. Nhà trường dự kiến sẽ nhận được gần 2 triệu USD từ gói ưu đãi của chính phủ chỉ riêng trong năm 2026 để nâng cấp và mua sắm thêm các trang thiết bị hiện đại, tương tự hệ thống kiểm thử chip trị giá khoảng 75.000 USD đang được vận hành tại đây. Sự đầu tư bài bản này, kết hợp với tốc độ tăng trưởng ấn tượng 14% mỗi năm của ngành trong hai thập kỷ qua, đã trở thành động lực thúc đẩy ngày càng nhiều sinh viên theo đuổi các chuyên ngành liên quan đến bán dẫn.
Sinh viên Doãn Minh Tiến - ngành Công nghệ kỹ thuật điện tử - viễn thông, Trường Điện - Điện tử, HaUI
Theo chia sẻ từ Doãn Minh Tiến, sinh viên tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội có cơ hội tiếp cận thực tế từ rất sớm. Ngay từ năm thứ hai, các sinh viên đã bắt đầu thực hiện những dự án nhỏ dưới sự hướng dẫn của giảng viên, đồng thời được tiếp xúc và làm việc cùng các chuyên gia trong lĩnh vực.
Ông Trần Văn Tuấn - Trưởng nhóm Nghiên cứu Thuật toán AI tại công ty Foxconn Fii, cựu sinh viên HaUI
Mối liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp được thể hiện rõ qua chương trình hợp tác đào tạo và tuyển dụng kỹ sư chất lượng cao kéo dài hơn 10 năm qua giữa nhà trường và Công ty Foxconn Fii. Theo đó, sinh viên theo học các chuyên ngành bán dẫn có thể tích lũy kinh nghiệm thực tế hoặc trở thành thực tập sinh tại công ty.
TS. Phạm Xuân Thành - Trưởng chương trình Cử nhân Vi mạch bán dẫn tại HaUI trao đổi với phóng viên kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today
Trong cuộc trao đổi với phóng viên kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today, TS. Phạm Xuân Thành - Trưởng chương trình Cử nhân Vi mạch bán dẫn tại HaUI đã có những phân tích về lộ trình thực hiện mục tiêu theo Quyết định số 1017/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050". TS. Phạm Xuân Thành nhận định Việt Nam có những lợi thế đáng kể, bao gồm cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ và nhu cầu nhân lực ngày càng tăng do sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút nhiều công ty bán dẫn lớn đầu tư vào Việt Nam. Thêm vào đó, Việt Nam sở hữu một mạng lưới đại học rộng khắp với khoảng 40 cơ sở đào tạo về bán dẫn, nổi bật là Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội và các trường đại học kỹ thuật của quốc gia.
Tuy nhiên, TS. Phạm Xuân Thành cũng chỉ ra những thách thức không nhỏ. Hiện tại, các cơ sở đào tạo đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt giảng viên chuyên gia và cơ sở vật chất hiện đại. Quy mô của các chương trình đào tạo chuyên sâu về bán dẫn còn tương đối nhỏ, đồng thời nguy cơ "chảy máu chất xám" là rất cao khi các sinh viên và giảng viên tài năng có thể tìm kiếm cơ hội học tập, làm việc tốt hơn ở nước ngoài.
TS. Phạm Xuân Thành - Trưởng chương trình Cử nhân Vi mạch bán dẫn tại HaUI
Để hiện thực hóa mục tiêu 50.000 nhân sự, TS. Phạm Xuân Thành đề xuất một số giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiên cứu bán dẫn cho đội ngũ giảng viên tại các công ty hoặc trường đại học ở những quốc gia phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản. Thứ hai, cần tiếp tục đầu tư vào các phòng thí nghiệm chuyên dụng hiện đại, phần mềm thiết kế và mô phỏng chip, cùng hệ thống máy tính hiệu năng cao. Thứ ba, việc tạo ra một môi trường làm việc hiện đại là yếu tố then chốt - khi các trường đại học có cơ sở vật chất và môi trường làm việc tiên tiến, các nhà nghiên cứu và sinh viên sẽ bỏ qua những cơ hội ở nước ngoài, hoặc nếu đã đi du học, họ sẽ mong muốn quay trở về cống hiến cho đất nước.
Với những nỗ lực đang diễn ra, triển vọng đạt được mục tiêu 50.000 nhân sự ngành bán dẫn và xa hơn là ra mắt một con chip "made in Vietnam" vào năm 2027 là rất hứa hẹn.